การทำความเข้าใจเรื่องผู้รับผลประโยชน์ จะช่วยให้เราสามารถส่งมอบผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นจากประกันชีวิตได้ตรงตามเจตนารมณ์ของเรา
วัตถุประสงค์หลักของการทำประกันชีวิตคือ ความคุ้มครอง เพราะเมื่อผู้ทำประกันหรือผู้เอาประกันเสียชีวิต จะได้มีเงินก้อนหนึ่งจากประกัน
เหมือนเป็นมรดกชิ้นหนึ่งเก็บไว้ให้ครอบครัวหรือคนข้างหลัง ดังนั้น หากต้องการให้ใครได้รับเงินก้อนหรือผลประโยชน์จากประกันชีวิต ก็สามารถระบุชื่อเป็นผู้รับผลประโยชน์ในประกันชีวิตที่ทำได้
ซึ่งไม่ต่างกับการทำพินัยกรรมที่เป็นการแสดงเจตนารมณ์ว่าจะยกทรัพย์สินอะไรให้กับใคร
ทั้งนี้ เคยสงสัยไหมว่า การระบุชื่อผู้รับผลประโยชน์ในประกันชีวิตนั้นเป็นใครได้บ้าง ถ้าระบุผู้รับผลประโยชน์ไปแล้วต้องการเปลี่ยนแปลงทำได้หรือไม่ หรือผู้รับผลประโยชน์เสียชีวิตก่อนผู้เอาประกันจะส่งผลอย่างไร
++ ผู้รับผลประโยชน์เป็นใครได้บ้าง
โดยทั่วไปบริษัทประกันจะกำหนดให้ผู้เอาประกันและผู้รับประโยชน์ต้องมีความสัมพันธ์ทางสายเลือดหรือทางกฎหมาย
เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากการฆาตรกรรมผู้เอาประกันเพื่อหวังเงินประกันชีวิต เช่น พ่อ แม่ ลูก พี่ น้อง ลุง ป้า น้า อา สามีภรรยา
กรณีสมรสไม่จดทะเบียน หรือคู่รักเพศเดียวกัน หลายบริษัทก็รับทำประกัน โดยอาจแสดงหลักฐานเพิ่มเติม หรือมีเงื่อนไขบางอย่าง เช่น คู่รักเพศเดียวกัน
บริษัทประกันอาจให้ทำหนังสือหรือจดหมายรับรองความสัมพันธ์คู่ชีวิต หรือทำประกันทั้งคู่ แล้วยกผลประโยชน์ให้แก่กัน
นอกจากนี้ การระบุชื่อผู้รับผลประโยชน์ในกรมธรรม์ประกันชีวิตยังสามารถระบุเป็นนิติบุคคลก็ได้ เช่น มูลนิธิ วัด สภากาชาด ฯลฯ เหมือนเป็นการทำบุญครั้งสุดท้าย
++ ผู้รับผลประโยชน์มีหลายคนได้หรือไม่
ผู้เอาประกันสามารถระบุผู้รับผลประโยชน์จำนวนกี่คนก็ได้ และกำหนดสัดส่วนในการรับผลประโยชน์ของผู้รับผลประโยชน์แต่ละคนไว้ด้วย เช่น ระบุผู้รับผลประโยชน์ 2 คน โดยคนแรกได้รับผลประโยชน์ 60% อีกคนหนึ่งได้รับผลประโยชน์ 40%
ถ้าไม่ได้กำหนดสัดส่วนไว้ บริษัทประกันจะจ่ายเงินให้แก่ผู้รับผลประโยชน์ในจำนวนที่เท่ากัน หากไม่ได้ระบุผู้รับผลประโยชน์ แล้วต่อมาผู้เอาประกันเสียชีวิต บริษัทจะจ่ายเงินให้กับกองมรดกของผู้เอาประกัน
ซึ่งต้องดูว่าผู้เอาประกันทำพินัยกรรมไว้หรือไม่ว่าเงินจากประกันก้อนนี้จะยกให้ใคร ถ้าไม่ได้ทำพินัยกรรมไว้ เงินจากประกันจะเป็นไปตามลำดับทายาทโดยธรรม
ซึ่งอาจมีบุคคลที่เราไม่ต้องการยกผลประโยชน์ให้รวมอยู่ด้วยก็ได้ ดังนั้น แนะนำให้ระบุชื่อผู้รับผลประโยชน์ในประกันชีวิต เพื่อให้การส่งมอบผลประโยชน์เป็นไปตามที่เราต้องการ
+++ ผู้เอาประกันสามารถเปลี่ยนผู้รับผลประโยชน์ได้ไหม
หากผู้เอาประกันต้องการเปลี่ยนผู้รับผลประโยชน์ เช่น นาย A และนางสาว B เป็นสามีภรรยากัน นาย A ทำประกันชีวิตยกให้นางสาว B เป็นผู้รับผลประโยชน์
ต่อมานาย A และนางสาว B ได้แยกทางกัน และนาย A ได้แต่งงานใหม่กับนางสาว C หากนาย A ต้องการเปลี่ยนผู้รับผลประโยชน์เป็นางสาว C จะทำได้หรือไม่
*** คำตอบคือ ผู้เอาประกันสามารถเปลี่ยนผู้รับผลประโยชน์ได้ก็ต่อเมื่อผู้เอาประกันยังไม่ได้ส่งมอบกรมธรรม์ให้ผู้รับผลประโยชน์ และผู้รับผลประโยชน์ยังไม่ได้ทำหนังสือแจ้งบริษัทประกันว่าตนเองจะขอรับผลประโยชน์ตามกรมธรรม์นั้น
จากตัวอย่าง หากนาย A ส่งมอบกรมธรรม์ให้ นางสาว B และ นางสาว B ทำหนังสือแจ้งบริษัทประกันไปแล้ว นาย A จะเปลี่ยนผู้รับผลประโยชน์ไม่ได้ ถ้านางสาว B ไม่ยินยอม ทั้งนี้ นาย A สามารถหยุดส่งเบี้ยหรือเวนคืนกรมธรรม์ได้
++ ผู้รับผลประโยชน์เสียชีวิตก่อนผู้เอาประกัน ควรทำอย่างไร
หากผู้รับผลประโยชน์เสียชีวิตก่อนผู้เอาประกันไม่ได้ทำให้กรมธรรม์เสียไปแต่อย่างใด โดยยังมีผลบังคับเช่นเดิม
กรณีระบุชื่อผู้รับผลประโยชน์ไว้หลายคน แล้วผู้รับผลประโยชน์รายใดเสียชีวิตก่อนผู้เอาประกัน ผู้เอาประกันสามารถแจ้งบริษัทประกันเพื่อเปลี่ยนตัวผู้รับผลประโยชน์
หรือเปลี่ยนสัดส่วนการรับเงินของผู้รับผลประโยชน์ที่เหลืออยู่ได้ หากไม่ได้แจ้ง เมื่อผู้เอาประกันเสียชีวิต การจ่ายเงินผลประโยชน์จะแบ่งเป็น 2 กรณีคือ
– กรณีกำหนดสัดส่วนการรับผลประโยชน์: บริษัทประกันจะจ่ายเงินผลประโยชน์ส่วนของผู้รับผลประโยชน์รายที่เสียชีวิตให้แก่กองมรดกของผู้เอาประกัน
– กรณีไม่ได้กำหนดสัดส่วนการรับผลประโยชน์: บริษัทประกันจะจ่ายเงินผลประโยชน์ให้แก่ผู้รับผลประโยชน์ที่เหลืออยู่คนละเท่า ๆ กัน
สำหรับกรณีที่ระบุชื่อผู้รับผลประโยชน์ไว้คนเดียว แล้วผู้รับผลประโยชน์เสียชีวิตก่อนผู้เอาประกัน ผู้เอาประกันควรแจ้งบริษัทประกันเพื่อเปลี่ยนตัวผู้รับผลประโยชน์
หากไม่ได้แจ้ง เมื่อผู้เอาประกันเสียชีวิต บริษัทประกันจะจ่ายเงินผลประโยชน์ให้แก่กองมรดกของผู้เอาประกัน
นอกจากนี้ ถ้าพิสูจน์ไม่ได้ว่า ผู้เอาประกันเสียชีวิตก่อนผู้รับผลประโยชน์หรือไม่ เช่น เครื่องบินตก เรืออับปางกลางทะเล เงินจากกรมธรรม์จะตกแก่กองมรดกของผู้เอาประกัน
เรื่องผู้รับผลประโยชน์ถือเป็นเรื่องที่มีความสำคัญ ผู้เอาประกันควรตรวจสอบรายชื่อให้ถูกต้อง หากผู้รับผลประโยชน์เสียชีวิตไปก่อน หรือต้องการเปลี่ยนแปลงผู้รับผลประโยชน์ควรรีบแจ้งบริษัทประกัน เพื่อให้การจ่ายเงินชดเชยเป็นไปตามเจตนารมณ์ของตัวเรา